Czy wiesz, że co roku na 100 tysięcy osób po urazach głowy, aż 9 umiera? Nawet 25 osób na 100 tysięcy poszkodowanych zmaga się z poważnym lub umiarkowanym uszkodzeniem głowy w wyniku upadku, wypadku, kontuzji sportowej lub uderzenia, pobicia. Takie urazy stanowią poważny problem, bowiem ich skutki często są poważniejsze niż początkowo się wydaje. Do symptomów świadczących o poważnym uszkodzeniu należą omdlenia lub amnezja wsteczna, do których może dojść nie bezpośrednio po urazie lecz nawet po kilku dniach! Nieleczone urazy mogą prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu, niepełnosprawności oraz śmierci, dlatego warto przeciwdziałać negatywnym skutkom urazów głowy. Jedną z porad jest regularna rehabilitacja pod okiem fizjoterapeuty i rehabilitanta, badania kontrolne oraz wizyty u neurologa.
Uraz czaszkowo-mózgowy objawy
Skąd można wiedzieć, że doszło do urazu mózgu? Czasami jest to oczywiste, gdy ulegamy wypadkowi i nasza czaszka uległa deformacji, istnieje duże prawdopodobieństwo urazu czaszkowo-mózgowego. Ale co z „cichym zabójcą”, czyli wylewem i udarem? Zwróć uwagę na zaburzenia świadomości. Pomocna w tym może być skala Glasgow. Gdy dochodzi do porażenia lub niedowładu części ciała (nawet paraliż części twarzy może być symptomem udaru!), konieczne jest zgłoszenie się do specjalisty. Wspomniana utrata przytomności bezpośrednio po zdarzeniu lub pojawiające się omdlenia w ciągu kilku godzin lub dni po urazie. Do objawów uszkodzenia mózgu zalicza się również niepamięć pourazową, gdy nie możemy sobie przypomnieć kilku ostatnich minut/godzin.
Rehabilitacja po urazach czaszkowo-mózgowych – dlaczego warto podjąć fizykoterapię?
Rokowania pacjenta określa się na podstawie lokalizacji, stopnia oraz rozległości uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Po zabezpieczeniu zdrowia i życia bezpośrednio po wypadku, należy zadbać o właściwie poprowadzoną rehabilitację po urazie mózgu. Podjęte treningi znacznie poprawią stan zdrowia pacjenta, jego sprawność i mobilność, odwrócą zaburzenia mowy i artykulacji, podtrzymają umiejętności pisania i czytania. Czasami, po poważnym uszkodzeniu pnia mózgu, wylewu lub udaru może dojść do niedowładu jednej części ciała. Pozostawiając pacjenta bez odpowiedniej opieki medycznej, rehabilitacji, masażu może dojść do przykurczów, deformacji ciała oraz dalszemu postepowaniu niedowładu. Konieczna jest zatem stała i regularna opieka, ćwiczenia usprawniające i poprawa motoryki pacjenta. Wiele znanych nam przypadków urazu mózgu kończyło się pełnym powrotem do sprawności, zatem nagroda za wytrwałość jest warta podjętego trudu.
Jakie ćwiczenia dla osób po udarze i wylewie w pierwszej fazie leczenia?
Gdy mamy do czynienia z pacjentem nieprzytomnym, pozostającym w śpiączce farmakologicznej, to pierwsze ćwiczenia często sprowadzają się do masowania kończyn, np. podczas mycia pacjenta i codziennych zabiegów pielęgnacyjnych. Później intensywność ćwiczeń biernych będzie zwiększana, a do masaży dojdą delikatne ruchy kończyn i odginanie palców dłoni, aby nie doprowadzić do powstawania odleżyn lub przykurczy i zaniku mięśni. Ich celem jest dbanie o wydolność układu oddechowego i krążenia. Wraz z odzyskiwaniem przytomności należy wprowadzać zabiegi profilaktyczne, zmiany pozycji ciała i ćwiczenia oddechowe. W tym celu należy ułożyć dłonie pacjenta na przeponie i obserwacjach, czy podczas wdechu (nosem) brzuch się unosi, a wydechu (ustami) opada.
Po odzyskaniu przez pacjenta świadomości i przytomności można wykonywać ćwiczenia czynne, angażujące poszkodowanego. Należy doprowadzić do jak najszybszej pionizacji, ale zanim to nastąpi pacjent musi opanować naukę siadania. Powoli z pozycji leżącej, za pomocą podpierania się na przedramionach musi podnieść głowę i tułów. Następnie należy stopniowo zsuwać kończyny poza łóżko, utrzymując prawidłowa postawę ciała. Dopiero później przyjdzie czas na naukę chodzenia – stania przy łóżku, poruszania się za pomocą balkoniku, a następnie kul ortopedycznych. Docelowo etap ten powinien zakończyć się na nauce samoobsługi – ubierania się, jedzenia, mycia się. Oczywiście, proces fizykoterapii po urazach czaszkowo-mózgowych bywa bardzo długi i wymagający ogromnego wysiłku, ale w zasięgu ręki jest pełna samodzielność pacjenta, o czym należy pamiętać, zwłaszcza w chwilach zwątpienia.
Jaka rehabilitacja po urazie mózgu po wyjściu ze szpitala?
Ostatnim etapem procesu rehabilitacji jest likwidacja skutków unieruchomienia, odbudowanie kondycji i budowa siły mięśniowej. W tym celu wdrażany jest intensywny plan rehabilitacji domowej i udział w turnusach rehabilitacyjnych, dzięki którym zostanie przywrócone czucie głębokie i utrzymanie równowagi. Do ćwiczeń kondycyjnych i rozwijających po urazach głowy należy krążenie głowy, ramion i tułowia, naprzemienne krążenia w stawach – nadgarstki, łokcie, ramiona, stopy, kolana, biodra oraz skrętoskłony tułowia. Polecane ćwiczenia to również przysiady, chód na każdej płaszczyźnie stopy (wewnętrzna, zewnętrzna krawędź stopy, palce i pięty) oraz ćwiczenia rozciągające z pomocą drabinki lub piłki gimnastycznej. Warto korzystać z tego, co mamy pod ręką.
W domu może być to stół, przy którym możemy wykonać kilka ćwiczeń. Pierwszym jest podnoszenie ręki ze szklanką napełnioną wodą, sięgając maksymalnie do przodu i do boku. W ćwiczeniach sprawdzi się też duży blat o który możemy się oprzeć jedną ręką, a drugą podnosić butelkę z wodą, prowadząc rękę po skosie. Dobrym asystentem będzie też krzesło i futryna drzwi, która może pełnić rolę podparcia podczas przysiadów. Nie da się przewidzieć, jak długo trwa rehabilitacja po urazie mózgu, ale cały program zmierza do całkowitego zniwelowania skutków wylewu i udaru.
Pamiętaj, że do rehabilitacji zalicza się również praca nad poprawą kondycji psychicznej, dobre nastawienie, wsparcie bliskich i motywacja, a tą można pozyskać z własnego charakteru lub nauczyć się ją pielęgnować na psychoterapii.
