Amputacja kończyny górnej może nastąpić po uszkodzeniu tkanek, jako efekt chorób przewlekłych lub wrodzonych, oparzeń i odmrożeń, wypadków w pracy, drogowych i w rolnictwie. Niezależnie od powodu amputacji, czekają Cię te same etapy powrotu do pełnej sprawności. To, co masz już za sobą okraszone jest wielkim cierpieniem i bólem, ale dzięki regularnym ćwiczeniom możesz zwiększyć komfort funkcjonowania i samodzielność przy codziennych obowiązkach. Przeanalizujemy rehabilitację w trakcie okresu szpitalnego, poszpitalnego i powrotu do maksymalnej sprawności.
Ból fantomowy po amputacji – jak sobie z nim radzić?
Jeszcze w trakcie pobytu w szpitalu możesz doświadczać bólu fantomowego. Co to jest? Odczuwanie utraconej kończyny, jakby nadal była obecna. Możesz mieć wrażenie poruszania palcami, swędzenia miejsc wokół nadgarstka, zginania łokcia, ale też mrowienie, drętwienie. Zalewa Cię fala zimna lub gorąca? To naturalne wrażenia fantomowe. Pacjenci często skarżą się na bóle fantomowe, które mogą kojarzyć się z przeszywaniem, pieczeniem, zgniataniem, przypalaniem, napinaniem, kłucie czy rażenie prądem. Każdy odczuwa bóle fantomowe w inny sposób i z różnym nasileniem. Mogą towarzyszyć temu drgawki i drżenie mięśni w obrębie kikuta. Jak długo trwają bóle fantomowe? Mogą trwać kilka miesięcy, ale też kilkadziesiąt lat. Zaobserwowano, że protezowanie może znacząco przyśpieszyć ten proces. Wówczas mózg traktuje protezę jako utraconą kończynę i zaniechuje inicjowania odczuć bólu.
Ćwiczenia po amputacji kończyny górnej
Tym, co może przyśpieszyć proces rekonwalescencji są ćwiczenia po amputacji palca, przedramienia i ramienia. Pierwsze z nich należy wykonywać jeszcze w czasie pobytu w szpitalu. Ich celem jest zapobieganie zakrzepom i przykurczom, jakie mogą się pojawić. Wszystkie zalecone ćwiczenia wykonuj w pozycji leżącej lub na boku, lub w pozycji siedzącej. Oprócz ćwiczeń oddechowych należy podejmować ćwiczenia izometryczne – napinać mięśnie ale ich nie rozciągać. Ten przygotowany zestaw ćwiczeń praktykuj po wyjściu ze szpitala, a powrót do zdrowia po amputacji ręki będzie szybszy.
Zanim nastąpi zaprotezowanie, czeka Cię nieustająca walka o sprawność i jak najlepszą ruchomość stawów i samego kikuta. Kompresja kikuta, czyli jego formowanie, odbywa się poprzez bandażowanie kikuta. Zacznij od wewnętrznej części szczytu kikuta, a następnie wraz z rozwijaniem bandaża przenoś się w kierunku ramienia. Kontroluj tę czynność tak, aby zasłonić wszystkie tkanki kikuta. Regularnie sprawdzaj jego stan, średnio co 4 godziny. Cała ta czynność sprzyja nie tylko kompresji, ale też przeciwdziała obrzękom. To też doskonałe przygotowanie pod zaprotezowanie, ale zanim to nastąpi konieczne będzie hartowanie.
Hartowanie kikuta to jego przygotowanie do leja protezowego. Jak go uodpornić na działanie czynników mechanicznych i bezpośredniego ucisku? Wykonując naprzemienne kąpiele, regularne masaże. Rozpocznij je od delikatnego głaskania, dotykania i poklepywania. Z czasem ruchy te mogą być bardziej zdecydowane, ale szczegółowe rekomendacje otrzymasz od lekarza lub fizjoterapeuty.
Wszystkie te czynności powinny być skonsultowane z ortopedą i fizjoterapeutą. Celem działań rehabilitacyjnych jest umożliwienie ruchu kikuta, dążenie do jego obciążenia (np. pod kątem założenia protezy), zmniejszenie bólu, a docelowo całkowite jego zlikwidowanie, uzyskanie pełnej mobilności kikuta. Jakiekolwiek błędy, a nawet zła pozycja, może doprowadzić do niesamodzielności, a tego chcielibyśmy Ci oszczędzić. W ramach rehabilitacji, fizjoterapeuta może zaproponować stosowanie zabiegów fizykalnych, np. prądy diadynamiczne, jonoforezę, hydroterapię lub zabiegi laserowe.
Protezy po amputacji – kiedy się o nie starać?
Mózg nie rozumie, że stracił część lub całą kończynę, dlatego wysyła sygnały o jej temperaturze i dolegliwościach. Skoro tak ważny organ nie zgadza się na życie bez kończyny, Ty też dąż do jej posiadania. Alternatywą może być funkcjonalna proteza ręki. W początkowym stadium zaprotezowania wykorzystuje się protezę z lejem tymczasowym, która pozwoli przyzwyczaić się do noszenia protezy, używania jej, przyzwyczajania do ucisku i ciężaru protezy. Zadaniem jest też chwytanie, odkładanie, łapanie, rzucanie przedmiotów za pomocą protezy. Gdy pozabiegowa opuchlizna zejdzie, należy przystąpić do trwałego zaprotezowania.
Ile użytkowników, tyle protez! Dlatego przed wyborem tej jednej przeprowadzane są wywiady, w których musisz określić swoje potrzeby. Chcesz wykorzystywać protezę do codziennych, minimalnych aktywności, pracy (biurowej, fizycznej?), uprawiania sportu? Jak bardzo musi być wytrzymała, zaawansowana? Są protezy bioniczne, hydrauliczne, elektryczne, kosmetyczne – wszystko zależy od Twoich oczekiwań i możliwości finansowych. Protezy mogą kosztować kilka, a nawet kilkaset tysięcy złotych. Te bardziej zaawansowane, bazujące na neuronach, są odpowiednio droższe, ale też bardziej funkcjonalne.
Skontaktuj się z nami, a udzielimy kompleksowej informacji dotyczącej rehabilitacji i protetyki, wskażemy zakłady ortopedyczne i protetyczne oraz przybliżymy możliwe rozwiązania.
Mając protezę kończyny górnej możesz uczyć się jej wykorzystywania, sprawdzania możliwości i potencjału. Poprawia się nie tylko wydolność organizmu i stan fizyczny, ale też komfort psychiczny. Odzyskasz pełnię możliwości, odkryjesz nowe i na nowo zaczniesz się realizować życiowo i zawodowo.
Jeżeli jesteś na początkowym etapie rehabilitacji i powrotu do zdrowia, to mamy nadzieję, że znajdziesz u nas solidną porcję wiedzy na temat amputacji, dolegliwości około kikuta, możliwościach rozwijania sprawności, rehabilitacji i protezowania. Zachęcamy do zapoznania się z innymi artykułami.
