Wypadek, uraz, zakażenie, zapalenie, choroba wrodzona, choroba nabyta, nowotwór, miażdżyca lub cukrzyca – przyczyn amputacji kończyny jest wiele, choć ich częstotliwość jest zróżnicowana. Najczęściej dochodzi do niej w wyniku krytycznego niedokrwienia i cukrzyca, stanowiąc aż 82% wszystkich amputacji. Czasami, mimo początkowej poprawy, dochodzi do pogorszenia stanu zdrowia, wdają się infekcję lub choroba postępuje i niestety konieczna jest kolejna operacja.
Wszyscy jednak zgodzą się, że konieczność wykonania zabiegu reamputacji (ponownej amputacji) to ostateczność, której celem jest ratowanie życia i zdrowia pacjenta. Jakie są wskazania do amputacji, jakie symptomy powinny niepokoić i popchnąć nas do konsultacji medycznej i decyzji o reamputacji? O tym w dzisiejszym wpisie.
Przyczyny amputacji wtórnej
Reamputacja, czyli amputacja wtórna, to zabieg przeprowadzany w wyjątkowych przypadkach. Zalicza się do nich krytyczne niedokrwienie spowodowane miażdżycą naczyń lub powikłaniami miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych, zakrzepowo-zarostowego zapalenia naczyń lub powikłań cukrzycy. Amputacja jest też konsekwencją choroby nowotworowej (np. kości), o ciężkim nasileniu i wykorzystanych wszelkich metodach leczenia i zapobiegania. Choroby wrodzone takie jak fibular hemimelia, tibial hemimelia, niewykształcenie się kości promieniowych lub dłoni bywa przyczyną amputacji, umożliwiającej zakup i stosowanie protezy nogi lub ręki. Wypadek komunikacyjny lub uraz podczas prac polowych może prowadzić do amputacji lub reamputacji.
Badania dowodzą, że 15% pacjentów po uprzedniej amputacji musi poddać się kolejnej operacji, jak więc widać nie stanowi to dużego odsetku, ale jednak dane są alarmujące. Wskazuje się, że od pojawienia się niedokrwienia do 6 lub 12 miesięcy rozwija się stan krytyczny, który prowadzi do utraty kończyny górnej lub dolnej. W tym czasie konieczne jest leczenie farmakologiczne zmierzające do poprawy hemodynamicznej. W innym przypadku kończy się to amputacją. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka, regularna kontrola lekarska oraz, w razie potrzeby, kontrola kikuta po przebytej amputacji.
W grupie pacjentów poddawanych reamputacji są najczęściej osoby starsze, które mają ograniczoną sprawność, a ich organizm jest osłabiony wobec czego leczenie nie przebiega tak szybko i sprawnie, jak w przypadku młodszego organizmu. Nie da się jednak wykluczyć reamputantów w najmłodszej grupie wiekowej oraz w wieku nastoletnim. Wszystko zależy od poziomu amputacji kończyny, wdrożenia procedur zapobiegania, intensywności i regularności rehabilitacji oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Objawy wymagające przeprowadzenia kolejnego zabiegu amputacji
Po zabiegu amputacji, zwłaszcza w wyniku choroby nowotworowej, miażdżycy, niedokrwienia i cukrzycy, konieczna jest stała obserwacja kończyny, w głównej mierze ukrwienie kończyny, analiza samopoczucia i nasilających się objawów. Jednym z takich alarmujących dolegliwości jest ból spoczynkowy, martwica dłoni lub stopy, rana wrzodziejąca oraz infekcja rany pooperacyjnej, która rozprzestrzenia się w ciągu kilkunastu godzin lub dni.
Aby mieć pewność, że to stan przejściowy lub taki, na który można jeszcze zastosować środki medyczne i wdrożyć leczenie wymagana jest konsultacja ze specjalistą chirurgiem lub ortopedą. Stosowane leki przeciwzakrzepowe mogą być niewystarczające, ale ewentualne obniżenie ciśnienia kostkowego można zbadać za pomocą USG Doppler. Na jego podstawie podejmowana jest decyzja o ponownej amputacji – reamputacji.
Reamputacja kończyny – ratunek dla sprawności
Jeżeli wszystkie próby ratowania kończyny zawiodły, a wraz z nimi zabiegi rewaskularyzacyjne, możesz spotkać się z zaleceniem przeprowadzenia wtórnej amputacji. Powód może być oczywisty – ratowanie zdrowia i życia przed pogłębiającą się infekcją, martwicą kończyny oraz nieprawidłowym gojeniem rany kończyny, ale też w celu redukcji blizn lub potrzeby ponownej formacji kikuta. Ponieważ co najmniej jedną amputację masz za sobą i wiesz, z czym łączy się ingerencja w tkankę kostna i mięśniową.
Do kolejnej operacji amputacji warto więc odpowiednio się przygotować i zaczerpnąć wiedzy psychologicznej, fizjoterapeutycznej i ortopedycznej. Jeżeli dotychczas cieszyłeś się życiem na wysokich obrotach i przeważa u Ciebie strach przed utratą sprawności, to zapewniamy, że nasi pacjenci po amputacjach (często kilkukrotnych) stanowią świadectwo nieograniczonych możliwości uprawiania sportu i działalności społecznej. Jeżeli jednak w to nie wierzysz, rekomendujemy spotkanie z Asystentami Wsparcia.
Mioplastyka – amputacja estetyczna
Zdarza się, że poprzednio przeprowadzona amputacja kończyny dolnej lub górnej i zmiany w obrębie kikuta (układ mięśni, przebyte urazy, zakończenia nerwowe) powodują jego deformację. Kumulujące się warstwy skórne mogą prowadzić do ucisku na nerwy lub pojawiające się odparzenia, rany, odgniecenia i inne zwyrodnienia. Zarówno w takiej sytuacji, jak i w kwestiach kosmetyki podejmuje się operację mioplastyczną kikuta. Ta korekta usuwa zrogowacenia, zgrubienia szwów, różnego rodzaju zmiany, które sprawiają dyskomfort w noszeniu protezy, gojenia kikuta oraz codzienne funkcjonowanie z protezą lub bez niej. Wszystko to, aby ujednolicić i uformować kończynę na nowo, wyeliminować dolegliwości i ułatwić protezowanie.
Jeżeli kikut kończyny źle się goi, a Ty dostałeś wskazanie do ponownej amputacji, możesz napisać do nas wiadomość i zadzwonić lub skontaktować się z Menedżerem Rehabilitacji, który wesprze Cię wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniem, pokieruje co zrobić w dalszej kolejności.
