W wyniku wypadku komunikacyjnego doszło u Ciebie lub Twojego bliskiego do uszkodzenia rdzenia kręgowego i jego całkowitego przerwania? A może to konsekwencja pobicia, skoku na główkę do wody lub choroby nowotworowej? Niezależnie od przyczyny urazu, skutki mogą być opłakane. Usłyszałeś diagnozę – przerwany rdzeń kręgowy. Co to znaczy? Jakie są tego konsekwencje i jaka jest szansa na chodzenie po przerwaniu rdzenia? Wszystkie informacje zebraliśmy w tym wpisie.
Co to jest przerwanie rdzenia kręgowego?
O urazie rdzenia kręgowego słyszałeś wielokrotnie, pisaliśmy o nim również my. Nasze działania skupiają się wokół różnego rodzaju uszkodzeń kręgosłupa. Najczęściej dochodzi do nich na skutek gwałtownego wypadku, np. komunikacyjnego, pobicia, skoku do wody na główkę. Zdarza się, że do przerwania rdzenia dochodzi w wyniku niektórych operacji, zakażenie komórek nerwów kręgu, ucisków na rdzeń kręgowy czy rozszczep kręgosłupa i stwardnienie rozsiane.
Dla zrozumienia istoty urazu rdzenia, gdy doszło do jego całkowitego przerwania, konieczne jest przypomnienie budowy rdzenia. Rdzeń kręgowy ma postać cienkiego walca usytuowanego w kostnym kanale wewnątrz kręgosłupa, który rozciąga się pomiędzy otworem wielkim czaszki a górnymi kręgami lędźwiowymi. Standardowa grubość to około 1,5 cm, ale w odcinku szyjnym i lędźwiowym jego grubość jest większa ze względu na wychodzące stąd nerwy docierające do kończyn górnych i dolnych. Rdzeń kręgowy zbudowany jest z położonej wewnętrznie istoty szarej oraz zewnętrznej istoty białej. Pomiędzy słupami przednimi i tylnymi istoty szarej przemieszcza się płyn mózgowo-rdzeniowy. Istota szara utworzona jest z komórek nerwowych i komórek podporowych, natomiast istota biała zbudowana jest z włókien nerwowych otoczonych osłonką mielinową. Rdzeń kręgowy o długości około 40-46 cm składa się z 31 segmentów: 8 segmentów szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i jeden guziczny. Mimo wzrostu kręgosłupa rdzeń rozwija się wolniej, co sprawia, że jego długość jest mniejsza niż długość kanału kręgowego. Jego końcowa część zawiera wiązkę nerwów wychodzących z rdzenia kręgowego. Ze względu na charakterystycznych układ, wiązka ta nosi nazwę końskiego ogona. Jakie funkcje pełni rdzeń kręgowy? Przede wszystkim koordynacja funkcji ruchowych i czuciowych organizmu, regulowanie wszystkich ruchów naszych mięśni. To on opowiada za przewodzenie impulsów z mózgu i do mózgu. W rdzeniu kręgowym biegną drogi czucia głębokiego, temperatury. Dzięki niemu możemy czuć dotknięcie czyjejś ręki, zawdzięczamy mu możliwość oddychania, jedzenia.
Teraz czas odpowiedzieć na pytanie, co znaczy przerwanie rdzenia? Przerwanie rdzenia kręgowego to trwałe uszkodzenie drogi, jaką pokonują połączenia nerwowe. To wszystko sprawia, że cały organizm przestaje poprawnie funkcjonować. Całkowite przerwanie rdzenia kręgowego związane jest z niemożnością odczuwania poniżej miejsca urazu, blokuje pracę mięśni i kości, powoduje martwicę kończyn, prowadzi do stałej niepełnosprawności, ale także utratę zmysłów wzroku, mowy lub słuchu.
Jak rozpoznać przerwanie rdzenia kręgowego? Objawy, które powinny Cię zaniepokoić
Z pewnością martwi Cię to, czy pomylisz zwykły uraz z poważnym uszkodzeniem kręgosłupa? Warto przyjrzeć się jakie są objawy uszkodzenia rdzenia. Należą do nich:
- ból lub ucisk w obrębie szyi, głowy lub pleców
- częściowa lub całkowita utrata zdolności ruchowych oraz kontroli nad określoną częścią ciała
- problemy z oddychaniem
- zaburzona równowaga, trudności z chodzeniem
- zaburzenia kostno-stawowe oraz przykurcze
- parcie na mocz lub stolec, nietrzymanie/zatrzymanie moczu lub stolca
- odleżyny
- zaburzenia krążenia (obrzęki, zakrzepy, zatory, nadciśnienie tętnicze)
- zaburzone czucie (mrowienie lub całkowita utrata czucia) w określonym obszarze ciała
Pierwotne objawy już znasz, ale warto przybliżyć katalog problemów wtórnych, które występują po urazie rdzenia kręgowego. Mamy na myśli spastyczność, ból uciskowy, przewlekły ból, nawracające infekcje dróg moczowych i otyłość.
Warto podkreślić, że nasilenie objawów zależy od lokalizacji i rozległości uszkodzenia. Przy całkowitym przerwaniu rdzenia notuje się nieodwracalną utratę czucia i porażenie mięśni poniżej poziomu uszkodzenia.
Przerwany rdzeń kręgowy – skutki
Przerwanie rdzenia kręgowego prowadzi do paraliżu ciała. Jeżeli uszkodzenie obejmuje wysoki poziom rdzenia – bliżej głowy, tym większy obszar ciała dotknięty jest niedowładem. Wysokie urazy rdzenia są zwykle śmiertelne, co jest skutkiem bezpośredniego zniszczenia ośrodków regulujących oddychanie i pracę układu krążenia. W przypadku uszkodzeń niecałkowitych możliwość poruszania się, czucie i funkcje wegetatywne, ulegają częściowemu upośledzeniu. Jeśli dojdzie do zerwania rdzenia w części lędźwiowej, nastąpi paraliż kończyn dolnych oraz zostanie utracona możliwość kontroli czynności fizjologicznych. Uszkodzenie kręgosłupa i rdzenia kręgowego prowadzi do bardzo poważnych zmian neurologicznych – porażenia kończyn górnych i dolnych, a także zaburzenia działania układów i narządów wewnętrznych.
Znasz już przyczyny i skutki przerwanego rdzenia kręgowego. Leczenie tej dysfunkcji jest długotrwałe i wymaga wiele samozaparcia i cierpliwości. Niemniej dzięki rehabilitacji, masażom, spotkaniom z psychoterapeutą możesz wieść udane życie. Owszem, niektórych uszkodzeń nie da się zatrzymać i cofnąć. Musisz być świadomy tego, że nie da się odbudować rdzenia kręgowego. Zarówno mózg, jak i rdzeń kręgowy, czyli ośrodkowy układ nerwowy, nie potrafią się regenerować (w przeciwieństwie np. do wątroby). Gdy dochodzi do ich uszkodzenia, zmiany te są nieodwracalne. Nadzieją może być wszczepienie implantu, co z powodzeniem przeprowadzane jest w Szwajcarii (głośny przypadek Michaela Roccati lub Davida M’ze). Dzięki niemu obaj panowie poruszają się samodzielnie. Niestety, jest to na razie rozwiązanie krótkookresowe, umożliwiające jedynie krótki spacer, ale nawet kilka kroków jest znaczną poprawą ich stanu zdrowia i pozytywnie wpływa na rehabilitację fizyczną i psychologiczną. Niemniej wkrótce odpowiedź na pytanie, czy po przerwaniu rdzenia kręgowego można chodzić, okaże się twierdząca. Na ten moment niestety nie jest to możliwe bez wykorzystania egzoszkieletu.
