Amputacja kończyny dolnej wcale nie musi wykluczać uprawiania sportu. Wręcz przeciwnie – jest to świetny sposób na poprawę Twojego zdrowia i samopoczucia. Współczesne, specjalistyczne protezy sportowe są zaprojektowane tak, aby każda, nawet najbardziej intensywna aktywność fizyczna była komfortowa i bezbolesna. Sprawdź, jakie masz możliwości!
Tradycyjna proteza a proteza sportowa
Bieganie, taniec, turystyka górska, a nawet jazda na nartach… Nie musisz rezygnować z tych aktywności po amputacji. Bezpieczne uprawianie sportu nie obejdzie się jednak bez specjalnie zaprojektowanego systemu protezowego. Co prawda nowoczesne zaopatrzenie protetyczne jest dostosowane do intensywnego użytku i poruszania się nawet po nierównym terenie, ale może to okazać się niewystarczające do regularnego uprawiania sportu.
Musisz pamiętać, że każdy intensywny wysiłek jest kontuzjogenny. W jego trakcie na Twoje ciało działają większe siły, a wzdłuż mięśni kończyn przenoszone są spore obciążenia. Po amputacji funkcję mięśni i innych elementów ruchu przejmuje proteza. Nie jest ona tak elastyczna, jak tkanki i – co istotne – nie ma zdolności do regeneracji, w związku z czym może się uszkodzić. Ponadto, zwykła proteza codzienna nie jest w stanie właściwie zamortyzować ruchu, przez co pozostałe części ciała są bardziej obciążone i podatne na kontuzję. Nie warto więc ryzykować i narażać swojego zdrowia.
Czym wyróżniają się protezy sportowe?
Właściwości protez sportowych, które umożliwiają intensywne uprawianie sportu, osiąga się poprzez odpowiednie wyprofilowanie elementów konstrukcyjnych oraz wykorzystanie materiałów zapewniających najwyższą sprężystość i wytrzymałość. Istotą właściwego doboru protezy sportowej jest również maksymalna indywidualizacja. Wszystkie jej komponenty muszą być idealnie dopasowane do Twojego ciała i współgrać z naturalnym sposobem pracy Twoich mięśni oraz ich siłą.
Cechami charakterystycznymi dla sportowych protez nożnych są:
- Indywidualnie wyprofilowany lej – jest on idealnie dopasowany do kształtu kikuta, nie tylko w celu zapewnienia lepszego „czucia” i sterowności protezy, ale także ochrony skóry przed podrażnieniami i ranami. Lej protezy sportowej zazwyczaj wykonuje się wytrzymałego materiału, a jego środek wykłada się miękkim silikonem oraz materiałem umożliwiającym odprowadzanie potu i zapobiegającym namnażaniu się bakterii.
- Podciśnieniowe zawieszenie leja – zapewnia bardzo dużą stabilność podczas wysiłku fizycznego i ułatwia manewrowanie protezą.
- Dynamiczny staw kolanowy – stosowany w protezach przystosowanych do potrzeb osób po amputacji kończyny powyżej kolana. Przeguby kolanowe stosowane w nowoczesnych protezach sportowych mają najczęściej zawieszenie hydrauliczne o zakresie ruchów zbliżonym do naturalnego stawu kolanowego. Ponadto można też niemal dowolnie dopasować opór przegubu – mniejszy pomaga lepiej kontrolować protezę w fazie wymachu lub ułatwić jej kontrolę u osób słabszych fizycznie, także dzieci.
- Sprężynowe stopy karbonowe – do produkcji stóp oraz części podudzia w sportowych protezach kończyn dolnych stosuje się wytrzymałe, ale bardzo sprężyste włókno węglowe. Największą zaletą tego materiału jest możliwość dowolnego zwiększania jego gęstości bez jednoczesnego nabierania objętości. Dzięki temu można osiągnąć poziom sztywności, który będzie możliwie najbardziej dopasowany do masy ciała i siły mięśniowej. Wydatnie przekłada się to na komfort biegania, tańczenia czy innej aktywności. Elastyczność materiału pozwala również stabilizować kończyny przy mocniejszych uderzeniach protezy sportowej o podłoże.
Tak zaprojektowane sportowe protezy nożne umożliwiają ruch możliwie najbardziej zbliżony do fizjologicznego wzorca ruchu i zapewniają naprawdę wysoką stabilność.
Duża plastyczność włókna węglowego pozwala na niemal dowolne wyprofilowanie stopy protezy sportowej i przystosowanie jej do specyfiki wykonywanego sportu. W ten sposób sprężynowa stopa w sportowych protezach do biegania najczęściej przyjmuje kształt litery C i jest wyposażona w specjalną wypustkę zwiększającą przyczepność. Coraz powszechniejsze są także protezy sportowe do jazdy na nartach oraz protezy pływackie wyposażone w systemy odprowadzające wodę.
Protezy sportowe – cena
Ze względu na fakt, że protezy sportowe kończyn dolnych są sprzętem o bardzo wysokich właściwościach użytkowych i wymagających pełnej indywidualizacji wszystkich elementów, koszt ich zakupu jest zazwyczaj znacznie wyższy niż protez standardowych.
Cena protezy sportowej zależy od wielu czynników takich jak rodzaj zastosowanej technologii czy poziom amputacji i trudno w tym przypadku wskazać konkretną wartość. Z reguły musisz jednak przygotować się na wydanie pięciocyfrowej kwoty. Cenę tę zwiększają specyficzne potrzeby – niestandardowy kształt kikuta, dodatkowe akcesoria (np. podeszwy), elektroniczne podzespoły itp. Najdroższe protezy sportowe mogą kosztować nawet kilkaset tysięcy złotych, choć w tym przypadku wyższa cena nie zawsze musi wskazywać na proporcjonalnie wyższą jakość.
Trzeba przy tym przyznać, że nowoczesne sportowe protezy nożne są zdecydowanie warte swojej ceny. W większości przypadków to właśnie one sprawiają, że rekonwalescencja po amputacji jest szybsza, sprawniejsza, a pacjenci chętniej podejmują się rehabilitacji. Dla wielu jest to symbol braku drastycznych zmian we wcześniejszym trybie życia i pomost pomiędzy życiem przed amputacją i po niej.
