Bariery architektoniczne w przestrzeni publicznej są poważnym problemem, który mogą rozwiązać wyłącznie szeroko zakrojone rozwiązania systemowe. Nie inaczej jest, jeśli chodzi o dostosowanie mieszkania do potrzeb osób z niepełnosprawnością. W tym przypadku łatwiej zlikwidować problem, choć wymaga to i wysiłku, i sporych funduszy. Warto skorzystać z dofinansowania likwidacji barier architektonicznych. Musisz też wiedzieć, jak zaprojektować swoje mieszkanie, aby było maksymalnie funkcjonalne.

Bariery w mieszkaniu osoby z niepełnosprawnością. Jakie elementy najbardziej utrudniają codzienne życie?

Mieszkanie dla osoby niepełnosprawnej należy zaprojektować w taki sposób, aby domowa przestrzeń pozwalała na komfortowe poruszanie się po mieszkaniu i samodzielne wykonywanie wszystkich aktywności codziennego życia – przygotowania posiłków czy czynności higienicznych.

Przebudowę warto rozpocząć od usunięcia przeszkód, które uniemożliwiają samodzielne poruszanie się po domu. W mieszkaniu dla osób z niepełnosprawnością najwięcej kłopotów sprawiają:

• Wąskie futryny, przez które trudno przejechać wózkiem – szerokość ościeżnicy powinna wynosić przynajmniej     90 cm. Drzwi o takich wymiarach są powszechne i dostępne w sklepach budowlanych, więc nie musisz się martwić, że ich zakup będzie bardzo kosztowny.
• Niewygodne drzwi – większą wygodą użytkowania i łatwością obsługi charakteryzują się drzwi harmonijkowe lub przesuwne (choć te potrzebują więcej przestrzeni).
• Wysokie progi     – w mieszkaniu osoby niepełnosprawnej nie powinny być wyższe niż 2 cm, a najlepiej, jeśli nie będzie ich wcale. Czasami konieczne jest wyrównanie poziomu pomiędzy pomieszczeniami specjalnymi mieszankami samopoziomującymi.
• Wysokość włączników – standardowo umieszczone są one na wysokości ok. 150 cm nad podłogą. Warto umiejscowić je ok. 50–60 cm niżej.

Ważne jest, aby podłogi we wszystkich pomieszczeniach – nie tylko w łazience i kuchni – wykonane były z antypoślizgowych materiałów. Jeśli zależy Ci na parkiecie lub panelach drewnianych, pokryj je lakierem o właściwościach antypoślizgowych. Tańszym rozwiązaniem jest pastowanie podłogi specjalnym płynem matującym.

Wielkość pomieszczeń w mieszkaniu osoby z niepełnosprawnością

Duża liczba pomieszczeń, ale ciasnych i nieustawnych, może stanowić problem. Jeśli to tylko możliwe, warto wyburzyć niektóre ściany i połączyć pomieszczenia, zwłaszcza kuchnię z salonem.

Otwarte przestrzenie umożliwią Ci swobodne zawracanie wózkiem. Ważne, aby w kluczowych pomieszczeniach – przynajmniej w przedpokoju i kuchni – zostawić miejsce o średnicy około 1,5 m. Nie we wszystkich mieszkaniach wygospodarowanie takiego miejsca jest możliwe, dlatego wyburzenie części ścian może okazać się konieczne.

Wyposażenie mieszkania osoby z niepełnosprawnością

Najważniejsze w mieszkaniu dla osób na wózku są trzy pomieszczenia: kuchnia, łazienka oraz sypialnia/pokój wypoczynkowy. Niezależnie od tego, czy mieszkasz sam, czy z kimś, warto zmienić wyposażenie tych pomieszczeń, aby można było samodzielnie z nich korzystać.

    Kuchnia

W pierwszej kolejności musisz zorganizować przestrzeń roboczą – obniżyć blaty kuchenne na wysokość około 70–80 cm. Pamiętaj o pozostawieniu przynajmniej 60–70 cm blatu bez szafki pod spodem, aby można było swobodnie podjechać do niego wózkiem. Możesz też przemyśleć zamontowanie blatu przesuwnego.

    Łazienka

Najwygodniejszym rozwiązaniem jest montaż prysznica zamiast wanny, najlepiej bez brodzika oraz kabiny (przestrzeń prysznicową można oddzielić zwykłą szybką. Nie powinno zabraknąć w niej uchwytów, które umożliwią wszystkie czynności toaletowe. Warto zamontować również wiszącą umywalkę i muszlę toaletową, które możesz umieścić na właściwej wysokości – około 50 cm nad podłogą.

    Sypialnia

W tym pomieszczeniu najważniejsze jest właściwe ustawienie mebli – przede wszystkim łóżka oraz szafki nocnej. Istotne jest, aby zapewnić swobodny dostęp do łóżka, najlepiej z dwóch stron. Wybierz łóżko o wysokości nie większej niż 45–50 cm. Nie zapominaj też o lampce – umieść ją w takiej odległości od łóżka, aby swobodnie dosięgnąć do niej z pozycji leżącej lub półleżącej.

Co powinno, a co nie powinno znaleźć się w mieszkaniu dla osoby z niepełnosprawnością?

Korzystanie z mieszkania dla osoby z niepełnosprawnością powinno być nie tylko wygodne, ale i bezpieczne. Należy więc pozbyć się wszystkich niepotrzebnych przedmiotów, które mogłyby utrudniać poruszanie się. To np. meble, kwietniki czy elementy dekoracyjne stojące w ciągach komunikacyjnych (lepiej ustawić je pod ścianami), a także dywany lub chodniki.

Bardzo pomocne w mieszkaniu osoby z niepełnosprawnością mogą okazać się:

• elektrycznie lub mechanicznie opuszczane półki ścienne (można je zamontować na szynach);
• przedłużenia uchwytów do rolet okiennych;
• dobre oświetlenie blatów roboczych w kuchni i łazience;
• uchwyty wspomagające przemieszczanie się w wąskich korytarzach;
• umieszczenie wszystkich ważnych rzeczy na wysokości nie mniejszej niż ok. 40 cm nad podłogą;
• przesuwne drzwi w szafach (sprawdzają się szczególnie dobrze w mieszkaniach o małym metrażu).

Na likwidację barier architektonicznych i dostosowanie mieszkania do Twoich potrzeb przysługuje Ci dofinansowanie z funduszy PFRON. W ramach obowiązującego obecnie programu pomocowego możesz otrzymać dotację w wysokości 80% nakładów przeznaczonych na adaptację mieszkania. Warto wykorzystać tę możliwość – Twoje mieszkanie jest miejscem, w którym zaczyna się Twoja samodzielność.