Osoby z niepełnosprawnością stanowią istotny i różnorodny segment społeczeństwa, a dostęp do przestrzeni publicznej i usług nie powinien być dla nich wyzwaniem. Niestety, w Polsce nadal istnieje wiele barier architektonicznych, które utrudniają codzienne życie i pełne uczestnictwo w społeczeństwie. W niniejszym artykule przyjrzymy się problemowi tych barier, skupiając się na urzędach, placówkach medycznych, ośrodkach kultury oraz usługodawcach.
Jakie bariery architektoniczne czyhają na osoby z niepełnosprawnością?
Dużo mówi się o barierach architektonicznych, ale czym tak naprawdę one są? Oto 5 głównych barier architektonicznych, które mogą utrudniać życie i codzienne funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością:
- Brak dostępu do budynków: Często budynki nie są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Zaczyna się już podczas wejścia, gdy nie ma odpowiednich podjazdów lub ramp umożliwiających osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich lub innych urządzeniach mobilnych wejście do budynków. Wąskie drzwi i korytarze utrudniają manewrowanie wózkami inwalidzkimi czy hulajnogami. Osoby z niepełnosprawnością często potrzebują więcej przestrzeni. Brak poręczy, zbyt strome lub niewłaściwie zaprojektowane schody mogą stanowić poważne zagrożenie dla osób z niepełnosprawnością ruchową.
- Brak odpowiednich miejsc parkingowych: Brak tzw. „kopert” to prawdziwa bolączka osób z niepełnosprawnością. Czy tylko? Niewystarczająca liczba miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych lub ich zajmowanie przez inne pojazdy to duży problem, o którym cały czas się mówi.
- Brak odpowiednich toalet dla osób niepełnosprawnych: Wiele toalet publicznych nie jest dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, co utrudnia korzystanie z tych miejsc. Brakuje poręczy, wolnych przestrzeni pod umywalką, niżej osadzonych włączników, ale też drzwi często są zbyt wąskie lub zamknięte, a kluczyk do toalety ma woźny lub recepcja, umieszczona 2 piętra niżej…
- Brak odpowiednich oznaczeń i komunikatów: Mamy tutaj na myśli zarówno komunikaty w języku Braille’a jak i oznaczenia dźwiękowe. Osoby niewidome lub niedowidzące często napotykają na trudności w korzystaniu z informacji na tablicach czy w windach. Z kolei dźwiękowe oznaczenia na przejściach dla pieszych i na innych miejscach publicznych pomagają osobom niewidomym w nawigacji.
- Brak ułatwień w komunikacji: Nie wszystkie środki transportu publicznego, takie jak autobusy czy pociągi, są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Brak wind, ułatwień w dostępie czy oznaczeń może być poważnym problemem.
Te bariery architektoniczne utrudniają życie i pełne uczestnictwo w społeczeństwie osobom z niepełnosprawnością. Dlatego tak istotne jest tworzenie przestrzeni publicznych, które są dostępne dla wszystkich obywateli, niezależnie od ich zdolności czy potrzeb.
Urzędy dostępne dla osób niepełnosprawnych – czy zawsze?
Jakie bariery napotykają osoby z niepełnosprawnością w przestrzeni publicznej? Całe mnóstwo! Urzędy to miejsca, w których obywatele załatwiają sprawy formalne i administracyjne. Dla osób z niepełnosprawnością, dostęp do urzędów bywa często trudny, a przyczyną są liczne bariery architektoniczne. Wiele urzędów wciąż nie posiada odpowiednich ułatwień, takich jak podjazdy czy windy. Brak także oznaczeń w alfabecie Braille’a utrudnia osobom niewidomym lub niedowidzącym orientację. Pomijamy fakt, że część urzędów owszem, ma podjazdy i rampy, ale drzwi wewnątrz budynków są zbyt wąskie, brakuje dedykowanych toalet i osób, które takim osobom pomogą. Tłumacz języka migowego to rzadkość. Osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim może mieć problem z wejściem do budynku urzędu, a tym samym z załatwieniem ważnych spraw. Rozwiązania, które dzisiaj funkcjonują to załatwianie spraw urzędowych przez pełnomocnika lub online, choć trzeba powiedzieć, że nie wszystkie decyzje administracyjne są wydawane e-mailowo lub w systemach elektronicznych.
Placówki medyczne otwarte na potrzeby osób z niepełnosprawnością
Dla osób z niepełnosprawnością dostęp do opieki zdrowotnej jest niezwykle ważny, ale również stanowi wyzwanie. Gabinety lekarskie często nie są dostosowane do potrzeb pacjentów z ograniczoną mobilnością. Choć niektóre gabinety oferują ułatwienia, takie jak podjazdy czy szerokie drzwi, to niestety stanowią one nadal rzadkość. Przykładem są gabinety okulistyczne czy ginekologiczne, które nie posiadają podnośników, uchwytów czy obniżonych siedzisk, co sprawia, że wciąż niewiele kobiet z niepełnosprawnością regularnie się bada i deklarują, że zdecydowanie jest to wina braku dostępnych gabinetów. Wydawać by się mogło, że dostęp do tych usług jest szczególnie istotny, jednak wiele takich placówek nadal pozostaje niedostępnych dla osób na wózkach inwalidzkich. Konieczne jest podjęcie działań w celu poprawy dostępności placówek medycznych.
Placówki kulturowe z dostępem dla osób z niepełnosprawnością
Czy kultura powinna być dostępna dla wszystkich? Z całą pewnością, tak! Wśród osób z niepełnosprawnością nie brakuje kinomaniaków, miłośników muzyki i sztuki. Ośrodki kultury stanowią miejsca, w których ludzie spotykają się, uczą i czerpią radość z różnorodnych wydarzeń artystycznych. Zasmucające jest to, że szereg instytucji kulturalnych jest niedostępna dla osób o ograniczonej sprawności. Brak odpowiednich podjazdów, oznaczeń czy wind może uniemożliwiać osobom z niepełnosprawnością uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych. Konieczne jest dostosowanie ośrodków kultury, tak aby każdy mógł w pełni cieszyć się sztuką i kulturą.
Usługi – fryzjer, makijażystka, gabinet masażu to mało dostępne przyjemności
Prywatni usługodawcy, takie jak fryzjerzy czy kosmetyczki, również odgrywają ważną rolę w życiu społecznym. Niemniej jednak, wiele z tych usług pozostaje niedostępnych dla osób z niepełnosprawnością ze względu na brak dostosowania swoich lokali. Chociaż przepisy mogą nie nakładać na właścicieli prywatnych firm obowiązku dostosowania swoich usług, warto podkreślić, że zapewnienie dostępności może przynieść korzyści zarówno dla przedsiębiorców, jak i klientów. Każdy powinien mieć możliwość korzystania z różnorodnych usług bez względu na swoje indywidualne potrzeby.
Warto wspomnieć, że przeciwdziałanie barierom architektonicznym to nie tylko obowiązek prawny, ale przede wszystkim wyraz troski o równość i pełne uczestnictwo wszystkich obywateli w życiu społecznym. Działania na rzecz usuwania tych barier przyczyniają się do budowy bardziej zintegrowanego społeczeństwa, w którym każdy może czuć się akceptowany i doceniany.
Fundacja Moc Pomocy pozostaje zaangażowana w walkę z barierami architektonicznymi i wspieranie dostępności dla wszystkich obywateli. Działając razem, możemy stworzyć bardziej sprawiedliwe społeczeństwo, w którym nikt nie zostaje wykluczony z powodu swojej niepełnosprawności.
