Powitałeś maluszka na świecie jakiś czas temu? Chcesz stworzyć mu bezpieczny dom i patrzeć jak dorasta, bez niechcianych sytuacji? Nie przed wszystkim jesteś w stanie ochronić dziecko. Już jako niemowlę może spaść z przewijaka lub łóżka. Gdy zacznie raczkować i siadać, o wypadki jeszcze łatwiej, może odchylić się za mocno, upaść i uderzyć w głowę. Ponieważ ta cześć ciała jest bardzo unerwiona, może pojawić się krwawienie, ale czy to zwiastuje poważny uraz głowy? Co zrobić, gdy niemowlę upadnie? Co zrobić gdy uderzy się o szafkę? Tego dowiesz się z naszego artykułu.
Uderzenie w głowę u dziecka – czy można się przed tym ustrzec?
Co roku dochodzi do ok. 40 tysięcy urazów głowy u dzieci w pierwszym okresie życia. Ta gigantyczna liczba dotyczy na ogół niegroźnych stłuczeń, niewielki odsetek kończy się na chirurgii. Niemniej warto być ostrożnym, przezornym i zabezpieczać, np. krawędzie mebli przez dedykowane, silikonowe narożniki. Jak stworzyć bezpieczny dom? Skorzystaj z szerokiej oferty asortymentu zabezpieczającego gniazda elektryczne i ostre krawędzie, które znajdziesz w sklepach meblowych lub z akcesoriami dziecięcymi.
Jednakże, choćbyś chronił swoje dziecko wszelkimi możliwymi sposobami, nie unikniesz siniaków, otarć, urazów. W pierwszych miesiącach dziecka, jego urazy to zazwyczaj kwestia niedopilnowania przez rodzina. Przewracające się z boku na bok, dziecko może się stoczyć, ześlizgnąć z przewijaka lub łóżeczka, wystarczy chwila nieuwagi. Częstym przypadkiem są sytuacje, gdy uczący się siadać lub chodzić niemowlak uderzy się w głowę. Podczas zabawy łatwo stracić kontrolę, upaść, spaść z łóżka lub w biegu wpaść na szafkę, futrynę lub poślizgnąć się i uderzyć głową o posadzkę. Ponieważ koordynacja ruchowa rozwija się u dzieci do 4. Roku życia nie trudno o takie niekontrolowane urazy. Ale starsze dzieci też są narażone na różnego typu wypadki. Jazda na rowerku, hulajnodze lub deskorolce, niezabezpieczone schody, śliska podłoga w łazience, ale też zabawa na placach zabaw może doprowadzić do upadków i zderzeń, a w konsekwencji urazów głowy lub kończyn.
Urazy głowy u niemowląt – objawy, które powinny Cię zaniepokoić
Jak podaje dr hab. Stanisław Kwiatkowski, można wyróżnić dwa rodzaje urazu głowy: w urazie pierwotnym dochodzi do uszkodzenia skóry głowy, złamania czaszki i uszkodzenia tkanki nerwowej lub naczyń mózgowych. W urazie wtórnym notuje się rozwijające się obrzmienie mózgu, krwawienie czy niedotlenienie, które powodują nieodwracalne uszkodzenia skutkujące ciężkimi powikłaniami, a nawet śmiercią.
Innym podziałem jest ze względu na pierwotne objawy i wyniki badań po urazach:
- rozlane, do których zaliczane jest wstrząśnienie mózgu, rozlane uszkodzenie aksonalne,
- ogniskowe, czyli stłuczenie mózgu i krwiaki wewnątrzczaszkowe.
Postępowanie w razie urazów determinują objawy. Dlatego, jeżeli dziecko ma dobry stan świadomości, nie straciło przytomności, nie miało wymiotów lub miało tylko 1 mdłości, kark pracuje prawidłowo i nie ma śladów urazu miejscowego kończy się na pouczeniu opiekuna, a nie ma konieczności pobytu w szpitalu, a często i obserwacji medycznej. Ryzyko wystąpienia poważnego urazu u dziecka jest niskie.
Na krótka obserwację szpitalną powinieneś udać się z dzieckiem, gdy traci przytomność, jest senne, skarży się na ból głowy, drgawki, braki pamięci, urazy miejscowe, ale też każdy noworodek poniżej 6. Miesiąca życia.
Wysokie ryzyko wystąpienia poważnych urazów niesie za sobą konieczność obserwacji na oddziale dziecięcym, neurochirurgicznym lub chirurgicznym. W gronie objawów wysokiego ryzyka jest utrata i pogarszający się stan świadomości, omdlenia (wielokrotne), drgawki, sztywność karku, zaburzenia mowy i widzenia, osłabienie czucia, wyczuwalne wgniecenie, guz czaszki, uraz otwarty czaszki ale też obciążenie przebytą chorobą nowotworową, cukrzycy i hematologiczną.
Do podstawowych objawów urazów głowy należy utrata przytomności, zburzenia mowy, zaburzenia widzenia, drgawki, niechęć do podejmowania jakiejkolwiek aktywności, zaburzenia oddychania czy pamięci i koncentracji. Do objawów, które mogą wystąpić w późniejszym czasie należy ból głowy, niewyraźne widzenie, zaburzenia orientacji, splątanie, zaburzenia równowagi.
Objawy wstrząsu mózgu u niemowląt mogą nie być tak oczywiste. Dlatego pozostań uważny i zwróć uwagę na występujące wymioty, zwiększoną senność i bladość skóry dziecka, które mogą świadczyć, że doszło wstrząśnienia mózgu. Objawy wstrząsu mózgu u starszego dziecka to utrata pamięci, poczucie zdezorientowania, ma problemy z formułowaniem myśli, porusza się wolniej niż zazwyczaj, odczuwa nudności, odczuwa nadwrażliwość źrenic na światło, wymiotuje, traci przytomność. Innym objawem, który często stwierdza się dopiero w badaniu lekarskim, jest bradykardia, czyli spowolnienie akcji serca.
Pierwsza pomoc przy urazach głowy
Jak postępować przy urazie głowy u dziecka? Przede wszystkim zachowaj spokój, przytul malucha by ukoić jego płacz i złe emocje. Następnie bacznie obserwujemy dziecko, nie pozostawiamy bez opieki, bowiem objawy poważnych urazów pojawiają się w przeciągu 6 godzin od zdarzenia, a czasem nawet kilkunastu godzin czy dni. W pierwszym momencie, osobę poszkodowaną należy posadzić lub położyć, a do stłuczonego miejsca przyłożyć coś zimnego – lód zawinięty w ściereczkę, zmrożona łyżka, mrożonka, który koi ból i zmniejsza obrzęk.
Jakie jest prawidłowe postępowanie w przypadku krwawienia głowy? Jeżeli wystąpi krwawienie należy ucisnąć krwawiące miejsce jałowym gazikiem przez ok. 10 minut. Należy pamiętać, że skóra głowy jest bardzo dobrze unaczyniona, wiec krwawienie może być bardziej obfite niż w innych miejscach ciała. Jeśli doszło do przerwania ciągłości skóry – konieczne będzie założenie szwów. Dlatego w takiej sytuacji należy udać się do szpitala. Po pierwszych 30 minutach osoba powinna poczuć się lepiej, jeżeli jednak to nie nastąpi – wezwij pogotowie. Postępowanie w przypadku omdlenia powinieneś znać z lekcji przysposobienia obronnego lub ze szkolenia BHP – ułóż dziecko na boku, aby nie zadławiło się własnym językiem. Utrata przytomności jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej i wykonania prześwietlenia lub tomografii komputerowej głowy. Jednym z objawów może być krwawienie. Urazy głowy mogą dotyczyć powłok czaszki, czyli skóry, tkanki podskórnej i mięśni – są to zwykle urazy lekkie, powierzchowne, manifestujące się niewielkim obrzękiem, krwiakiem czy otarciem naskórka. Twoje działania powinny koncentrować się na opatrzeniu rany i bacznej obserwacji zachowania dziecka.
Kiedy zgłosić się do lekarza z urazem głowy u dziecka? Gdy omdlenie się ponawia, trwa długo lub upadek nastąpił z wysokości powyżej 1 metra, w przypadku wystąpienia krwiaków dookoła oczu, niesymetrycznych „zbłąkanych” źrenic, wycieku płynu z uszu lub nosa. Powinny Cię niepokoić także wymioty, drgawki, silny ból i zawroty głowy, zaburzenia mowy, zaburzenia równowagi czy widzenia, które mogą świadczyć o obrzęku mózgu lub krwiaku śródczaszkowym. Guz na głowie wymaga interwencji lekarskiej w przypadku gdy dziecko straciło przytomność w chwili uderzenia lub po nim, ma zaburzenia czucia, nie rusza kończynami, ma drgawki i zaburzenia widzenia.
