Dla wielu osób po urazie rdzenia kręgowego myśl o ruchu może być trudna. Ciało nie reaguje jak dawniej, a każdy krok, każda zmiana pozycji wiąże się z ogromnym wysiłkiem – fizycznym i psychicznym. Dlatego tak wiele osób, które zaczynają swoją rehabilitację, słyszy o terapii w wodzie. Ale czym tak naprawdę jest hydroterapia i czy rzeczywiście może pomóc?

Czym jest hydroterapia i fizjoterapia w wodzie?

Rehabilitacja w wodzie, znana również jako hydroterapia lub terapia w środowisku wodnym, to jedna z najbardziej polecanych metod wsparcia osób z ograniczoną mobilnością – zwłaszcza po urazach rdzenia kręgowego. Łączy w sobie delikatność, bezpieczeństwo i skuteczność. I co najważniejsze – nie wymaga pełnej sprawności, by zacząć.

Rehabilitacja w wodzie to forma terapii fizycznej prowadzona w specjalnie przystosowanych basenach. Woda – dzięki swojej wyporności – odciąża stawy i mięśnie, ułatwiając wykonywanie ruchów, które na lądzie byłyby niemożliwe lub zbyt bolesne.

W praktyce oznacza to, że osoba po urazie rdzenia może wykonać ruchy, które pozwalają pobudzić mięśnie, poprawić zakresy ruchomości, wzmocnić krążenie i koordynację, nie narażając się przy tym na przeciążenia.

Hydroterapia prowadzona jest przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów, często przy użyciu specjalistycznego sprzętu: pasów wypornościowych, podpórek, poręczy, platform. Co istotne, większość ćwiczeń można dostosować do indywidualnych możliwości pacjenta.

Rodzaje hydroterapii

W zależności od potrzeb, terapię wodną dzielimy na kilka rodzajów:

• • Ćwiczenia czynne – pacjent wykonuje je samodzielnie, przy wsparciu terapeuty.

• • Ćwiczenia bierne – wykonywane przez terapeutę w celu zachowania elastyczności tkanek.

• • Ćwiczenia oporowe – z użyciem oporu wody, pomagają wzmacniać mięśnie.

• • Ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe – pomagają obniżyć napięcie mięśniowe i poprawić komfort psychiczny.

• • Metody specjalistyczne – np. Halliwick, Bad Ragaz czy Watsu – stosowane szczególnie w neurologii i ortopedii.

Ważne jest to, że nie trzeba umieć pływać – terapia odbywa się w bezpiecznych warunkach, często w basenach o ciepłej wodzie i niewielkiej głębokości.

Specjalistyczne metody rehabilitacji w wodzie – co to takiego?

W terapii wodnej, oprócz klasycznych ćwiczeń, stosuje się również metody specjalistyczne – stworzone z myślą o osobach z poważniejszymi problemami neurologicznymi lub ruchowymi. Ich celem jest ułatwienie ruchu, poprawa koordynacji, równowagi i świadomości ciała, a także – co równie ważne – poczucie bezpieczeństwa i zaufania do własnych możliwości.

Oto kilka z najczęściej stosowanych metod:

Metoda Halliwick – podejście stworzone z myślą o osobach z niepełnosprawnościami. Skupia się na nauce kontroli ruchów i utrzymaniu równowagi w wodzie – niekoniecznie na pływaniu. Terapeuta pracuje z pacjentem jeden na jeden, pomagając mu oswoić wodę, poczuć się bezpiecznie i stopniowo przejąć kontrolę nad własnym ciałem. To idealna metoda na początek drogi – nawet dla osób z bardzo ograniczoną mobilnością.

Koncepcja Bad Ragaz (Bad Ragaz Ring Method) – metoda ta przypomina ćwiczenia rehabilitacyjne wykonywane na sali, ale przeniesione do wody. Pacjent unosi się na powierzchni dzięki specjalnym pasom wypornościowym, a terapeuta prowadzi jego ciało przez konkretne ruchy – pracując nad siłą, zakresem ruchu i koordynacją. To bardzo skuteczna technika dla osób z uszkodzeniem rdzenia, które mają zachowane choćby częściowe napięcie mięśniowe.

Watsu – to metoda łącząca terapię wodną z elementami relaksacji i pracy z oddechem. Pacjent jest „prowadzony” przez terapeutę w rytmicznych, płynnych ruchach, co ma działanie wyciszające, przeciwbólowe i poprawiające ukrwienie. Dla wielu osób po urazie to nie tylko fizjoterapia, ale też głęboko uspokajające doświadczenie emocjonalne.

Ai Chi – to połączenie tai chi, oddechu i pracy ciała w wodzie. Wykonuje się powolne, płynne ruchy w pozycji stojącej lub półzanurzonej. Ai Chi pomaga zwiększyć świadomość ciała, poprawia równowagę i wspomaga koordynację. Choć wydaje się łagodne, potrafi być bardzo skuteczne – szczególnie dla osób w fazie stabilizacji po urazie.

Te metody różnią się podejściem, ale wszystkie mają wspólny cel: dać pacjentowi więcej sprawczości i komfortu. Co ważne – są one prowadzone wyłącznie przez przeszkolonych terapeutów, którzy dobierają ćwiczenia indywidualnie, z pełnym uwzględnieniem możliwości i ograniczeń danej osoby.

Korzyści z terapii wodnej dla osób po urazie rdzenia

Wiele badań potwierdza skuteczność hydroterapii u osób z przerwaniem rdzenia kręgowego – zarówno w rehabilitacji wczesnej, jak i długofalowej.

Najczęstsze korzyści:

• • poprawa siły i elastyczności mięśni,

• • odciążenie stawów i zmniejszenie dolegliwości bólowych,

• • stymulacja układu krążenia i limfatycznego,

• • poprawa równowagi i koordynacji ruchowej,

• • pozytywny wpływ na układ oddechowy,

• • redukcja stresu i poprawa samopoczucia psychicznego.

Jak wskazuje Journal of Spinal Cord Medicine (2019), regularna terapia wodna może poprawić mobilność, jakość snu oraz zdolności funkcjonalne nawet u pacjentów z pełnym uszkodzeniem rdzenia.

Dla kogo jest hydroterapia?

Terapia wodna jest szczególnie polecana osobom po urazach rdzenia kręgowego, zarówno tych z częściowym, jak i całkowitym uszkodzeniem. Sprawdza się również u pacjentów z porażeniami kończyn, spastycznością, ograniczoną kontrolą postawy.

Jest też dobrym rozwiązaniem dla osób starszych lub z bólem przewlekłym, które nie są w stanie wykonywać ćwiczeń w tradycyjnych warunkach.

Co ważne – hydroterapia może być włączona na różnych etapach rehabilitacji: już w pierwszych tygodniach po urazie, jak i w fazie stabilizacji, kiedy najważniejszym celem jest utrzymanie sprawności i komfortu życia.

Dlaczego warto spróbować?

Woda daje coś jeszcze – poczucie lekkości, wolności, oderwania od ciężaru ograniczeń fizycznych. Dla wielu osób po urazach to pierwsze miejsce, gdzie znów mogą „się ruszać” bez lęku, bólu i frustracji.

Jak mówi Rafał Mikołajczyk, prezes Fundacji Moc Pomocy i sam osoba z przerwanym rdzeniem kręgowym: „Woda była dla mnie momentem przełomu – tam znów poczułem, że coś potrafię. Że mogę. To nie była tylko terapia. To był powrót do siebie.”

Fundacja Moc Pomocy – szukaj terapii dopasowanej do siebie

Każdy przypadek jest inny. Dlatego w Fundacji Moc Pomocy zawsze mówimy jasno: nie ma jednej recepty, ale są dobre kierunki. Jeśli rozważasz terapię w wodzie – porozmawiaj z lekarzem, z fizjoterapeutą, z doradcą Fundacji. Razem wybierzemy ścieżkę dopasowaną do Twoich możliwości, potrzeb i marzeń.

Czasem zaczyna się od zanurzenia nóg. Ale to właśnie ten pierwszy krok w wodzie może być początkiem drogi do czegoś więcej. I warto tę drogę przejść – razem. Zapraszamy do kontaktu.