Amputacja to jedno z najbardziej wymagających doświadczeń fizycznych i psychicznych, przez które może przejść człowiek. Choć sama operacja może uratować życie, konsekwencje zdrowotne są dalekosiężne. W Fundacji Moc Pomocy wspieramy osoby po amputacjach na każdym etapie, od prewencji powikłań, przez wczesną rehabilitację, po pomoc w odzyskiwaniu mobilności. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie kluczowych wyzwań zdrowotnych, z jakimi mierzą się osoby po amputacji, oraz podkreślenie, jak istotne są odpowiednie działania wspierające zdrowie fizyczne.
Pierwsze dni po amputacji - prewencja powikłań
Powody amputacji? Najwięcej operacji resekcji kończyny to efekt nieleczonej stopy cukrzycowej. Stanowi ona aż 8,6 pacjentów na 10 tysięcy chorych na cukrzycę! Inne powody to miażdżyca, wypadek komunikacyjny, czy choroba wrodzona. Amputacja to skomplikowana operacja chirurgiczna, która wiąże się z ryzykiem licznych powikłań. Tuż po zabiegu pacjenci muszą zmierzyć się z takimi wyzwaniami jak:
- Infekcje w okolicy kikuta – Rany pooperacyjne są narażone na zakażenia, co może prowadzić do poważnych komplikacji. Kluczowe jest zachowanie higieny oraz stosowanie opatrunków antyseptycznych.
- Problemy z gojeniem ran – Szczególnie u osób z chorobami współistniejącymi (takimi jak cukrzyca czy choroby naczyniowe) proces gojenia może być utrudniony. Fundacja Moc Pomocy wspiera w edukacji pacjentów, jak dbać o kikut, aby wspomóc proces regeneracji i uniknąć ponownej amputacji.
- Powstawanie bolesnych blizn – Blizny i zrosty mogą nie tylko sprawiać ból, ale także utrudniać późniejsze korzystanie z protezy. Z tego powodu istotne jest wczesne wdrożenie zabiegów fizjoterapeutycznych i masaży blizn.
Utrata kończyny a zmiany w ciele
Z naszej perspektywy kilku lat działań na rzecz osób po amputacjach, obserwujemy jak wiele mówi się o amputacji i protetyce, a jak mało o zmianach, jakie zachodzą w całym ciele po amputacji. Utrata kończyny prowadzi do znacznych zmian w obciążeniu i układzie ciała, co wiąże się z wieloma wyzwaniami zdrowotnymi:
- Zmiana postawy i równowagi – Osoby po amputacji dolnej kończyny często zmagają się z problemami równowagi i zmianą obciążenia na zdrową kończynę, co prowadzi do nadmiernego napięcia mięśniowego oraz bólu. Ale nie tylko! Osoby po amputacjach rąk również borykają się ze zmiana postawy – często podkurczają kikuta co prowadzi do skoliozy.
- Atrofia mięśni – Utrata kończyny może skutkować osłabieniem mięśni w okolicy kikuta oraz w pozostałych partiach ciała, co z czasem powoduje obniżenie sprawności fizycznej. Regularne ćwiczenia wzmacniające są kluczowe, aby utrzymać siłę i mobilność.
- Ból fantomowy – Ból fantomowy to jeden z najtrudniejszych do opisania i przewidzenia efektów amputacji. Osoby doświadczające bólu w „nieistniejącej” już części ciała potrzebują wsparcia fizjoterapeutycznego i psychologicznego, aby radzić sobie z tym zjawiskiem.
Rehabilitacja: krok po kroku do odzyskania sprawności
Rehabilitacja po amputacji jest długim procesem, który wymaga interdyscyplinarnego podejścia. Fundacja Moc Pomocy oferuje specjalistyczne wsparcie na każdym etapie, np. Menadżera Rehabilitacji, dostosowując program rehabilitacyjny do indywidualnych potrzeb pacjenta. Oto kluczowe elementy rehabilitacji, które pomagają pacjentom odzyskać sprawność fizyczną i psychiczną:
- Ćwiczenia kształtujące kikut – W pierwszym etapie rehabilitacji ważne jest odpowiednie ukształtowanie kikuta, aby zapewnić jego stabilność i umożliwić późniejsze dopasowanie protezy.
- Trening równowagi i siły mięśniowej – Specjalistyczne ćwiczenia pomagają pacjentom odzyskać kontrolę nad ciałem i nauczyć się nowego rozkładu ciężaru. To kluczowe zwłaszcza dla osób po amputacji kończyny dolnej.
- Adaptacja do protezy – Korzystanie z protezy wymaga nauki. Dzięki systematycznej rehabilitacji, pacjent uczy się używać protezy w codziennych czynnościach. W fundacji kładziemy nacisk na indywidualne podejście, dostosowując tempo adaptacji do potrzeb pacjenta.
Długoterminowe wyzwania zdrowotne
Przeżyłeś amputację i pierwsze zaprotezowanie, ale zastanawiasz się co dalej? No właśnie! Długoterminowe skutki amputacji mogą wpływać na zdrowie fizyczne pacjentów na wiele sposobów. Zmiany w organizmie mogą prowadzić do takich problemów jak:
- Nadmierne obciążenie zdrowej kończyny – Pacjenci często kompensują brak jednej kończyny, nadmiernie obciążając zdrową stronę ciała. Z czasem prowadzi to do przewlekłych dolegliwości bólowych i może powodować zwyrodnienia.
- Problemy kardiologiczne – Ograniczona mobilność może prowadzić do zmniejszenia wydolności sercowo-naczyniowej. Regularna aktywność fizyczna, dostosowana do stanu pacjenta, jest niezwykle ważna.
- Stres i zdrowie psychiczne – Amputacja to doświadczenie, które wpływa na psychikę i może prowadzić do obniżenia nastroju czy nawet depresji. W fundacji zapewniamy pomoc psychologiczną i wspieramy osoby po amputacji w powrocie do pełni życia.
Fundacja Moc Pomocy – Twój partner na drodze do sprawności
Amputacja to proces, który zmienia życie pacjenta na wielu poziomach. Wyzwaniom zdrowotnym po takim zabiegu można jednak skutecznie przeciwdziałać poprzez prewencję powikłań, rehabilitację i długoterminowe wsparcie. Fundacja Moc Pomocy jest po to, aby wspierać i inspirować każdego pacjenta do walki o pełne, wartościowe życie. Nie tylko dostarczamy wsparcie merytoryczne i emocjonalne, ale również zapewniamy pomoc w zdobywaniu odpowiednich protez, przygotowujemy programy edukacyjne dla szpitali i pacjentów. Nasza misja to zapewnienie osobom po amputacjach pełnego wsparcia – na każdym kroku tej trudnej, lecz możliwej do przejścia drogi. Dziękujemy wszystkim, którzy wspierają naszą misję i pomagają nam realizować naszą wizję lepszego życia dla osób po amputacjach.
